Gdyby tak na jeden dzień ktoś odebrał nam zdolność wyrażania myśli, najbardziej podstawowych potrzeb, emocji? Gdybyśmy nie potrafili powiedzieć o tym, co dla nas ważne, a co gorsze, gdybyśmy nie potrafili pokazać tego gestem ani mimiką? Jak byśmy się wówczas czuli? Czy przestalibyśmy mieć oczekiwania, tęsknoty, nadzieje? Co stałoby się z tymi wszystkimi emocjami? Gdzie i w jaki sposób znajdowałyby swoje ujście?

Z takimi problemami mierzą się każdego dnia dzieci z wyzwaniami komunikacyjnymi, które, bardzo często niesłusznie, uznawane są w swoim środowisku za niegrzeczne, źle wychowane, sprawiające kłopoty.

Zajęcia AAC dla podopiecznych z przedszkola “Kraina Tęczy” oraz uczestników zajęć Wczesnego Wspomagania Rozwoju Dziecka zorganizowano w ramach projektu „Zamieniam zajęcia świetlicowe na zajęcia terapeutyczne, bo dobry wybór to piękne życie”.

Czym jest AAC? Już sama nazwa to wskazówka: Alternative and Augmentative Communication, czyli komunikacja alternatywna i wspomagająca, wspomagająca rozwój mowy i komunikacji oraz kompetencji emocjonalno-społecznych. Z zajęć tych korzystają więc nie tylko dzieci, które nie mówią, ale także – a może nawet przede wszystkim – te dzieci, których mowa nie jest wystarczająco zrozumiała, u których obserwujemy znaczące opóźnienie w rozwoju mowy, ubogie słownictwo albo gdy – mimo dobrze rozwiniętego słownika – dziecku brak pragmatycznych umiejętności w wykorzystaniu języka, czyli nie potrafi wyrazić za pomocą słów swoich potrzeb czy emocji, nawiązać i utrzymać kontaktu z otoczeniem, zbudować bliskiej relacji. Ta ostatnia sytuacja dotyczy zwłaszcza dzieci ze spektrum autyzmu.

Na zajęciach AAC maluchy pracują zgodnie z indywidualnie opracowanym programem, we własnym tempie, wykorzystując specjalnie do tego celu przygotowane narzędzia: komunikatory, zestawy symboli, plansze tematyczne, schematy wypowiedzi, książki komunikacyjne czy książeczki do czytania uczestniczącego. Uczą się właściwego informowania o swoich potrzebach: proszenia o pomoc, ulubioną aktywność, odmawiania, informowania o samopoczuciu. Rozwijają zasób słownictwa. Dzięki AAC, posługując się zrozumiałym kodem, dzieci odzyskują poczucie sprawstwa, wpływu na własne życie. Czują się rozumiane, odbudowują utracone poczucie bezpieczeństwa. Nie do przecenienia jest pozytywny wpływ komunikacji alternatywnej i  wspomagającej na rozwój mowy dziecka, a w konsekwencji na jego rozwój poznawczy. AAC otwiera przed maluchami świat: z pomocą słów, gestów oraz symboli w ich głowach powstaje językowa reprezentacja otaczającej rzeczywistości. Daje to dzieciom możliwość pełnego wykorzystania potencjału, jaki posiadają.

Jolanta Witków- Kałek, Lidia Dobrzyńska